نرگس دهقان (خبرنگار افتخاری) |هرگاه از محله قدیمی و هویتی کوی سلمان عبور کنید و در کوچههایش قدم بزنید، کلی آدم میبینید که حرفهای شنیدنی بسیاری دارند. میتوانید پای خاطرات آقایان و بانوانی بنشینید که از دوران قبل و بعداز انقلاب اسلامی میگویند یا از جنگ تحمیلی حرف میزنند و با یاد شهدایش اشک میریزند.
وسط محله در انتهای راسته کوچه سلمان، مسجدی قدیمی، میعادگاه همین آدمهای پرخاطره است. مسجد امام زینالعابدین (ع) که در سال۱۳۵۰ با همت خیران و مردم باصفای محله ساخته و همین چندسال پیش نیز با کمک هیئتامنای مسجد و ریشسفیدان محله و با دست خیر مردم بازسازی شد.
مسجد ۴۵سال به همان شکل قدیمی فعالیت میکرده و پررونق هم بوده است؛ مثلا زیرزمین کوچکش مدتی مهدکودک بوده یا انتهای پلههای باریک بالای شبستان به فضای کوچکی میرسیده است که بانوان فعال مسجد در آن جلسات خود را برگزار میکردند. این وضعیت ادامه داشته تا اینکه بزرگترهای مسجد تصمیم میگیرند با کمک مردم این مکان را بازسازی و وسیعتر کنند.
درنهایت مسجد امامزینالعابدین (ع) سال۱۳۹۵ با کمکهای بیریای مردم محلهاش بازسازی و وسیع میشود؛ مردمی که شاید بعضیهایشان زیر خطفقر زندگی میکردند و خودشان هزارجور گرفتاری داشتند. هیئتامنای مسجد کیسهای به دست میگیرند و به در خانهها میروند و در محله میچرخانند. به آبرو و اعتبار این آدمها و به نام صاحب مسجد، خوب پولی جمع میشود.
علیاکبر طحانی، عضو هیئتامنای مسجد، درباره آن روزها میگوید: هرکس با هر توانی که داشت، پایکار مسجد آمد. زنانی بودند که گوشوارههایشان را به نیت قرب الیالله در کیسه پلاستیکی انداختند. از پساندازشان گذشتند و از خرجودخل روزانهشان زدند و نذر مسجد کردند. نتیجه این همکاری امروزِ مسجد است. شبستانی بزرگ، حسینیه، اتاق بسیج، اتاق کانون فرهنگی و زیرزمین مسجد حالا بستر فعالیتهای بیشتر است.
در مسجد امامزینالعابدین (ع) هر سه وعده نماز جماعت برپاست. نماز صبح پشت سر امامجماعت، زیر نور سبزی که از نورپردازی زیبای سقف میتابد، خواندنی است. خانمهای سنوسالدار محله، نماز جماعت ظهر را با خیالی آسوده و دور از هیاهوی کودکان درکنار جوانان و بزرگترها میخوانند. اما برای نماز مغرب و عشا، مادران، کودکان و نوجوانان را همراه خود میکنند تا از برکت رفتوآمد به مسجد بهرهمند شوند. تکتم بادوست، مادر یکی از همین نمازگزاران است. او همراه فرزندش آمده تا از همین حالا راهپای او را به مسجد باز کند.
پایگاه بسیج خواهران طیبه برای آرامش خاطر نمازگزاران، میز نقاشی همراه کتاب داستان تهیه کرده است تا حین برگزاری نماز جماعت، سر بچهها گرم باشد. یکی از مادران دغدغهمند، مسئولیت سرگرمکردن بچهها را عهدهدار است. بعداز نماز، شنیدن تلاوت آیات قرآن همراه با چای خوشعطر خادم، مرهمی است بر خستگی روزانه مردم.
بیست سال بعداز تأسیس مسجد، هیئت محبانالحسین (ع) در سال۱۳۷۰ اینجا تشکیل شده است. دهه اول محرم هرشب عزاداری و سینهزنی برپا بود و هست. هیئتی که کودکان در آن قد کشیدهاند و بزرگترها مو سپید کردهاند.
جوانان قدیم این هیئت حالا همراه بچههایشان دم میگیرند و سینه میزنند. علاوهبراین خیرانی هستند که بهجز شام شبهای محرم به فکر افطاری ماه رمضان و سحری شبهای قدر هم هستند. احیای شبهای قدر اینجا هم طبق گفته اهالی خیلی باشکوه و همزمان بیریاست.
علی علیزاده، از دیگر اعضای هیئتامنا و قدیمی مسجد، درباره مراسمهای مسجد میگوید: قبل از بازسازی، بهخاطر شلوغی و ازدحام، مراسم در کوچه کناری برگزار میشد، اما اکنون مردم با خاطری آسوده در گرما و سرما در مسجد به شبزندهداری میپردازند. البته نباید از موضوع
صفرتاصد هیئت هفتگی نوجوانان «انصارالمهدی رهروان راه شهدا» را بچهها اداره میکنند؛ از قرائت قرآن تا اجرای منبرک و مداحی
اینجا هم رد پای خیران مشهود است که با خدای خود معامله کردند. شب و روز جمعه هم با دعای کمیل و ندبه گرهخورده است. دعای کمیل با پذیرایی ساده چای و خرما، خیرات اموات برگزار میشود و صبح جمعه هم بعد از دعای ندبه با کمک دستبهخیرها سفرهای پهن میکنیم.
سال۱۳۹۷ پایگاه بسیج طیبه خواهران راهاندازی شد تا درکنار پایگاه بسیج شهدای گمنام برادران که از سالها پیش فعالیت میکرد، به بانوان محل خدمت برساند. یک سال بعد از آن، کانون فرهنگیهنری امامزینالعابدین (ع) مسجد تأسیس شد. جوانان دههشصتی امور کانون و بسیج را به دست گرفتند و کارهای فرهنگی را آغاز کردند؛ از برپایی حلقههای صالحین تا برگزاری کلاسهای قرآنی، هنری، کمکدرسی، اعتقادی و.. همچنین در حال حاضر با همکاری شهرداری منطقه ۵ درراستای ارتقای سلامت بانوان محله از فضای حسینیه برای ورزش صبحگاهی استفاده میشود.
سمیه دادگر، یکی از بانوان پایه ورزش صبحگاهی، درباره تأثیر این کلاسها بر سلامت جسم و روحش میگوید: ورزش باعث شده است با حال بهتری به فرزندانم رسیدگی کنم.
یک سال قبل از شیوع کرونا، روز شهادت حضرتزهرا (س)، جلسه تفسیر قرآن هفتگی بانوان برپا بوده است و در پایان این جلسه از مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اعتقادی مردم محله صحبت میشود و حاضران بهدنبال راهحل میگردند. چند خیّر پیشقدم میشوند و قرار میشود تعداد مشخصی از خیران، مبلغ معینی را برای کمکمعیشتی مردم، هرچند کم بهحساب مسئول خرید واریز کنند. از همان ماه، کار شروع میشود.
اکرم تقدیسی، عضو این گروه، میگوید: تعدادی بسته معیشتی تهیه و توزیع میشد. بعداز مدتی بهدلیل تورم و بودجه کمتر، با مبلغ جمعشده تعداد بسته کمتری تهیه میکردیم، اما کار تعطیل نشد. دراینمیان بعضی خیران رفتند و بعضی ماندند. آقایان مسجد هم بیکار ننشستند و شبهای جمعه، کمکهای مردم را جمع کرده و بسته کمکمعیشتی تهیه میکنند و به دست نیازمندان میرسانند.
از دیگر فعالیتهای این مسجد میتوان به برپایی یادواره شهدا در مناسبتهای مختلف سال اشاره کرد. هیئتامنای مسجد و مسئولان پایگاه بسیج اینجا فقط به شعار بسنده نکردهاند و بهجز نصب عکس شهدای محله در مسجد و برگزاری یادوارهها، دیدار با خانواده شهدا را در برنامه اصلیشان قرار دادهاند. با مناسبت و بیمناسبت اجازه میگیرند و به دستبوسی پدر و مادر شهدای محله میروند.
مهدکودک مسجد به نام مهدالرضا (ع) نیز با درخواست مردم و با همکاری آستان قدس رضوی در سال۱۳۹۶ آغاز به کارکرده است. نجمه طحانی یکی از مربیان مهد درباره فضای این بخش از مسجد میگوید: اکنون ۱۵۰ کودک در این مسجد، قرآن را همراه بازی و قصه میآموزند.
به گفته طحانی این تنها بخشی از فعالیتهای گسترده مسجد است؛ «ما اینجا هوای همدیگر را داریم و مسجد امام زینالعابدین (ع) بهانه دورهمی ماست.»
* این گزارش دوشنبه ۱۲ آذرماه ۱۴۰۳ در شماره ۶۰۳ شهرآرامحله منطقه ۵ و ۶ چاپ شده است.